تعریف ساده از متاورس

اصطلاح متاورس از ترکیب دو واژه متا Meta به معنی فراتر و برتر و ورس Verse از ریشه کلمه یونیورس به‌معنی جهان تشکیل شده و به‌معنی فراجهان یا جهان برتر است. متاورس درواقع جهانی فراتر از این جهان است که تجربه‌های دست‌نیافتنی را برای کاربران ممکن می‌سازد.

Metaverse را همچنین می‌توان فرضیه‌ای از نسل آینده اینترنت دانست که قابلیت‌هایی فراتر از نسل‌های کنونی را در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد. یک محیط مجازی سه‌بعدی غیرمتمرکز که در آن کاربران می‌توانند در فضای مجازی با یکدیگر و با دیگر اجزای محیط اطراف خود تعامل برقرار کنند. در این دنیای مجازی، مرزهای بین واقعیت و فضای مجازی به حداقل می‌رسد و شما می‌توانید خود را جزئی از این دنیای مجازی بدانید.

بیشتر فعالیت‌هایی که تجربه آن‌ها شاید در دنیای واقعی به دلیل محدودیت زمانی و فاصله مکانی با سختی‌هایی همراه باشند، در دنیای متاورس امکان‌پذیر خواهد بود. در دنیای فرا جهان، کاربران می‌توانند همه فعالیت‌های خود مانند برگزاری سمینارها و وبینارها، تبادلات ارزی، بازی‌های دیجیتالی و نقل و انتقال فایل‌ها را با خیال راحت انجام دهند.

تاریخچه متاورس

برخلاف تصور خیلی از افراد، Metaverse اصطلاح جدیدی نیست و چندین سال است که از ظهور آن می‌گذرد. نیل استفنسون، برای اولین بار در اوایل دهه 1990 متاورس را در کتاب علمی-تخیلی خود با نام Snow Crash به‌کار برد.

در این رمان جذاب، او Metaverse را مانند آخرین تیر رها شده اینترنت به سمت پیکر بی‌جان دنیای واقعی و سنتی تشبیه کرده است. تیری که باعث خلق تغییرات شگرف در زندگی واقعی خواهد شد.

سال‌ها قبل‌تر از استفنسون، در سال 1968 در فیلم A Space Odyssey 2001 برای اولین بار محیطی شبیه به Metaverse با تصاویر سه‌بعدی به نمایش درآورده شد و چند سال بعد از آن در سال 1973 اولین دنیای مجازی با نام Maze War در قالب بازی به جهان عرضه شد که در آن کاربران می‌توانستند به‌راحتی در حین بازی با هم تعامل داشته باشند.

با ابداع نام متاورس در سال 1992، هنوز هم تعداد زیادی از مردم با این نام به‌طور کامل آشنا نشده بودند تا اینکه در سال 2021 فیس‌بوک با تغییر نام تجاری خود به متا توجه همه را به متا و Metaverse جلب کرد و از یک سال بعد آن شرکت‌های بزرگ تجاری در سراسر جهان شروع به استفاده از دنیای متاورس در حوزه کسب‌وکار خود کردند. از این شرکت‌های نام‌آشنا می‌توان به H&M، سامسونگ و وال مارت اشاره کرد که بیشتر معاملات خود را در بستر Metaverse و با استفاده از توکن‌های دیجیتالی انجام می‌دهند.

چه فناوری‌هایی در دنیای متاورس استفاده می‌شود؟

برای درک بهتر کاربران از دنیای Metaverse و نزدیک‌تر کردن هرچه بیش‌تر دنیای مجازی موجود در آن به زندگی واقعی افراد، برخی فناوری‌ها، متاورس را در این مسیر همراهی می‌کنند. از این فناوری‌ها که ممکن است با برخی از آن‌ها هم آشنا باشید، می‌توان به واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک‌چین‌ها و توکن‌های دیجیتالی مانند NFTها اشاره کرد.

در ادامه با ما همراه باشید تا با 3 مورد از این فناوری‌ها بیشتر آشنا شوید.

متاورس و رمز ارزها

یکی از کاربردهای متاورس، انجام تعاملات مالی و خرید و فروش دیجیتالی در آن است. مانند تمام معاملات دنیای واقعی که نیازمند ارز هستند، در معاملات دنیای متاورس هم شما نیاز به ارز خواهید داشت و چه ارزی بهتر از رمز ارزها. اصطلاح رایج دیگر در Metaverse، توکن غیرمثلی یا همان NFT است که یکی از جدیدترین پدیده‌های فناوری بلاک‌چین بوده و به‌سرعت در حال گسترش است.

NFTها نوعی دارایی دیجیتالی منحصربه‌فرد هستند که در دنیای متاورس مالکیت انحصاری شخصیت‌ها، آیتم‌های جمع‌آوری شده در بازی و حتی زمین‌های مجازی را به کاربران می‌دهند. خرید و فروش این توکن‌ها به‌سرعت در حال افزایش است و این پیش‌بینی را می‌توان کرد که در آینده‌ای نه‌‌چندان دور شاهد خرید و فروش و انجام معاملات گسترده در متاورس باشیم.

واقعیت مجازی و متاورس

کسانی که به حوزه فناوری و تکنولوژی علاقه‌مند هستند، قطعا با واقعیت مجازی virtual reality آشنا هستند. فناوری که در آن تلاش می‌شود با استفاده از ابزارهای خاصی مانند عینک‌های VR دنیای مجازی را مانند واقعیت درک کرد. در واقعیت مجازی، تجربه برخی از کارها که برای کاربران در دنیای واقعی سخت و غیرممکن به‌نظر می‌آید، به‌راحتی امکان‌پذیر است؛ مانند تجربه خلبانی و یا مشاهده قعر اقیانوس‌ها.

واقعیت افزوده و متاورس

واقعیت افزوده یا Augmented Reality همان‌طور که از اسمش هم پیداست، به‌معنای اضافه شدن یک کاراکتر دیجیتالی به فضای واقعی است. AR در کنار VR، ابزار تحقق Metaverse محسوب می‌شود. برای تجربه واقعیت افزوده، کافی است نرم‌افزارهای خاص آن را در گوشی‌های هوشمند خود نصب کنید و با استفاده از آن‌ها از تلفیق دنیای مجازی و واقعی لذت ببرید.

وب3 و متاورس چه ارتباطی با هم دارند؟

وب 3 و Metaverse دو واژه کاملا متفاوت هستند و نمی‌توان آن‌ها را یکسان دانست و یا با هم مقایسه کرد. وب 3، درواقع نسلی از اینترنت است که مبتنی بر بلاک‌چین بوده و غیرمتمرکز است و صاحبان سرور نمی‌توانند محدودیتی برای افراد در استفاده از آن ایجاد کنند. وب 3 معمولا توسط کاربران فردی کنترل می‌شود، بنابراین افراد با خیال راحت می‌توانند برای آن که بر بستر بلاک‌چین است تولید محتوا کنند و از آن برای کسب درآمد بهره ببرند. درواقع اگر بخواهیم بهتر بگوییم، متاورس را می‌توان بخشی از وب 3 دانست که برخی از قابلیت‌های آن را دارد.

کاربردهای مهم متاورس در حوزه‌های مختلف

امروزه شرکت‌های شناخته‌شده زیادی که به توسعه و پیشرفت کاریشان اهمیت می‌دهند و همیشه خود را با پیشرفت فناوری و تکنولوژی هم‌سو می‌کنند، از متاورس استقبال کرده‌اند و در تلاشند تا با استفاده از قابلیت‌های آن، روند کار را برای کارمندان و کاربران خود بهبود ببخشند.

متاورس امروزه در حوزه‌های مختلف پزشکی، صنعت خودرو، آموزش، ورزش، شبکه‌های اجتماعی و بخش سرگرمی (گیمینگ) کاربردهای مهمی دارد. در ادامه به 2 مورد از این کاربردها اشاره کردیم و 3 شرکت مهم که توانسته‌اند از این فناوری استفاده کنند را معرفی کرده‌ایم.

فیس‌بوک

همان‌طور که قبلا هم گفتیم، نفوذ Metaverse به کسب‌وکارها روزبه‌روز در حال گسترش است. فیس‌بوک هم یکی از شرکت‌های مهم و شناخته‌شده است که به تازگی نام تجاری خود را به متا (FB) Meta Platform تغییر داده و هدف از این کار را هم تمایل به گسترش فعالیت‌های خود بر بستر وب3 و Metaverse بیان کرده است. بستر نامحدود متاورس و قابلیت‌هایی که دارد، باعث جذب هر کاربری به این دنیای ناشناخته می‌شود.

مایکروسافت

مایکروسافت، یکی دیگر از شرکت‌های شناخته شده است که با ادغام تیم‌های مایکروسافت در متاورس، جلسات خود را توانسته به‌صورت مجازی برگزار کند و همچنین امکان کار از راه دور را برای کارمندان خود ایجاد کند که باعث افزایش راندمان کاری هم شده است.

همچنین مایکروسافت به کمک سرویس Mesh برای کاربران خود این امکان را فراهم کرده تا از طریق تلفن همراه هوشمند یا لپ‌تاپ خود، بدون نیاز به هدست واقعیت مجازی به محیط‌های واقعیت افزوده دسترسی داشته باشند.

اسنپ‌چت

اسنپ‌چت، یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های عکاسی است که از ابتدای تاسیس خود با ایجاد فیلترهای متنوع واقعیت افزوده، به کاربران خود این امکان را می‌دهد تا بتوانند تغییرات دلخواه زیادی را روی عکس‌های گرفته شده ایجاد کنند. اسنپ‌چت در سال 2021 با ابداع و عرضه عینک‌های واقعیت افزوده باعث شد کاربران تجربه لذت‌بخشی را از تلفیق دنیای مجازی با دنیای واقعی درک کنند.

بازی‌های حماسی

Epic Games، سازنده بازی محبوب Fortnite است که کار خود را با طراحی بازی‌های ویدئویی شروع کرد و امروزه توانسته به کمک متاورس به سمت ایجاد تجربه‌های اجتماعی مجازی مانند کنسرت‌های موسیقی و یا جشن‌های عمومی قدم بردارد.

آموزش پزشکی

دنیای بی‌انتهای Metaverse در حوزه پزشکی هم وارد شده است و به کمک فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده و واقعیت مجازی می‌تواند روند آموزش دانشجویان پزشکی را به‌صورت مجازی شبیه‌سازی کند. این کار علاوه بر آموزش بهتر دانشجویان، از بروز آسیب‌ها و صدمات احتمالی به جان بیماران در اثر کم‌تجربگی دانشجویان جلوگیری می‌کند. با این تکنولوژی جراحان می‌توانند با شبیه‌سازی جراحی‌های مختلف، تکنیک‌های جدید را با خیال راحت در دنیای مجازی تجربه کنند.

نحوه دسترسی به دنیای ناشناخته متاورس

در این برهه از زمان، در حقیقت هیچ راه واحدی برای دسترسی به متاورس وجود ندارد. بر اساس گفته باگیلی، کارشناس امنیت سایبری، پلتفرم‌های متعددی وجود دارند که واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و واقعیت توسعه‌یافته را ارائه می‌دهند. با این حال، هیچ درگاه واحدی برای استفاده از این تکنولوژی‌ها وجود ندارد. این مورد باعث شده است که چندین شرکت فناوری، تجربیات مختلفی را ارائه دهند، اعم از بازی، محل کار مجازی، املاک و مستغلات یا خرید.

پلتفرم‌هایی مانند Fortnite ،Roblox ،decentral و Sandbox چند نمونه از این قبیل شرکت‌ها هستند. این دنیاها معمولاً از طریق یک هدست واقعیت مجازی قابل دسترسی هستند که در آن کاربران می‌توانند با کمک کنترل‌کننده‌های صوتی، حرکات چشم یا حسگرهای حرکتی، حرکت کنند. همین مورد است که باعث احساس حضور انسان در دنیای مجازی ناشناخته می‌شود.

برای دسترسی به متاورس در عمل، می‌توانیم به بازی‌های چندنفره محبوبی مانند Fortnite، Rec Room یا Horizon Worlds نگاه کنیم. کاربردهای گسترده‌تر و جدیدتر متاورس که شرکت‌های فناوری در حال آزمایش آن هستند مانند ساخت استادیوم‌های مجازی برای تماشای بازی فوتبال، میزبانی کنسرت یا خرید مجازی از فروشگاه‌های مختلف است.

با این حال، برخی از متخصصین اعتقاد دارند که نیازی به چنین هدستی برای ورود به متاورس ندارند. ما ممکن است در آینده بتوانیم از طریق تلفن‌های هوشمند به Metaverse دسترسی داشته باشیم، مشابه نحوه دسترسی ما به اینترنت. در حال حاضر، اطلاعات در مورد امکان دسترسی به متاورس نامشخص است. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد همین موضوع، ممکن است بتوانیم راهی برای ورود به فراجهان به‌وضوح تعریف کنیم.

آینده متاورس

پیش‌بینی‌ها از آینده متاورس بسیار متفاوت است. برخی معتقدند اگر از این فناوری به‌درستی استفاده شود، قطعا اثرات مثبت زیادی در زندگی انسان‌ها خواهد داشت. انجام دورکاری، سرعت بخشیدن به کارها، بهبود کیفیت آموزش، کاهش نیاز به فضای اداری و حضور فیزیکی در محل کار و بهبود تعاملات بین‌المللی همه از تاثیرات مثبتی است که دنیای متاورس می‌تواند در زندگی انسان‌ها داشته باشد.

بسیاری از طرفداران Metaverse، پیش‌بینی می‌کنند علاوه بر حوزه فناوری، می‌توان از متاورس و قابلیت‌های آن در بخش‌های مختلف زندگی مانند خرید آنلاین مردم، انجام غیرحضوری کارهای اداری، برگزاری جلسات کاری و جشن‌های عمومی و همچنین برای طراحی بازی‌های جذاب استفاده کرد. باید منتظر ماند و دید که گذشت زمان و پیشرفت دانش و فناوری چه آینده‌ای را برای این دنیای ناشناخته رقم خواهد زد.

سوالات متداول

متاورس چیست؟

کدام فناوری‌ها در متاورس به‌کار می‌رود؟

واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک‌چین‌ها و توکن‌های دیجیتالی مانند NFTها.

کاربردهای مهم متاورس در چه حوزه‌هایی است؟

متاورس امروزه در حوزه‌های مختلف پزشکی، صنعت خودرو، آموزش، ورزش، شبکه‌های اجتماعی و بخش سرگرمی (گیمینگ) کاربردهای مهمی دارد.

متاورس؛ یک دنیای ناشناخته